سیستم حرکتی بدن شامل اجزای مختلفی مانند استخوان، ماهیچه، لیگامنت، مفاصل، غضروف و تاندون است.
این اجزا با هماهنگی بی نظیری به بدن قدرت فعالیت میبخشند.
به دلیل عدم تحرک یا رعایت نکردن اصول ورزشی، آسیب به این سیستم از سنین پایین نیز شایع است.
ارتوپدی یکی از شاخه های تخصصی جراحی است که به درمان مشکلات سیستم حرکتی میپردازد.
جراحان ارتوپدی ۵ سال یا بیشتر آموزش میبینند.
آنها برای درمان مشکلات استخوان، ماهیچه، تاندون و لیگامنتها تخصص یافته اند.
در درمان ارتوپدی هم از جراحی و هم از روشهای غیر جراحی استفاده میشود.
علاوه بر متخصصین ارتوپدی پزشکان طب فیزیکی و توانبخشی نیز حدود ۴ سال بعد از اتمام پزشکی در این زمینه تحصیل کرده اند.
اگرچه متخصص طب فیزیکی و توانبخشی نمیتواند جراحی کند اما تزریق مفصلی برای آنها بلامانع است.
متخصص ارتوپدی بر تمام جنبه های سیستم اسکلتی و ماهیچه ای بدن مسلط است اما معمولا روی یک یا چند زمینه خاص تمرکز دارند مانند درمان ارتوپدی زانو، لگن، دست، پا، کتف و ستون فقرات. یا ممکن است در زیرشاخه های مختلفی مانند طب ورزشی تخصص بگیرند.
عوامل تاثیرگذار در ایجاد مشکلات ارتوپدی
- سن و جنس
- شغلی یا فعالیت سنگین
- ژنتیک و وراثت
- شرایط جنینی
- نوع تغذیه
- بی‌تحرکی
- چاقی
- بیماری یا مشکلات زمینه ای مانند عفونت سیستمیک
تیم درمان ارتوپدی
درمانهای ارتوپدی معمولا توسط یک تیم انجام میشوند. این تیم میتواند شامل پزشک و متخصص غیر پزشک مانند باشد.
متخصصین پزشکی یک تیم ارتوپدی
- نورولوژیست (عصب شناس)
- متخصص درد
- پزشک مراقبتهای اولیه
- روانپزشک
- کایروپرکتیست
- فیزیوتراپیست
- متخصص رادیوگرافی
متخصصین غیر پزشکی یک تیم ارتوپدی
- مربی ورزشی
- مشاور
- پرستار
- درمانگر طب فیزیکی
- روانشناس
- خدمات اجتماعی
عملهای جراحی ارتوپدی
- قطع عضو
- جراحی های آتروسکوپی
- درمان بونیونکتومی و شست چکشی
- درمان غضروفی
- تعویض غضروف زانو
- درمان شکستگی ها
- درمان لیگامنت
- تعویض مفصل زانو
ارتوپدی مزمن
در مواقعی مانند تورم غضروف به سیستم ماهیچه های اسکلتی (خصوصا استخوانها و مفاصل) اتفاق می افتد. با صدمات ارتوپدی مانند در رفتگی مفصل بازو یا شکستگی استخوان که معمولا به دلیل حوادث اتفاق می افتند متفاوت هستند. شرایط پزشکی متعددی وجود دارد که استخوانها، مفاصل، لیگامنتها، تاندونها و ماهیچه ها را تحت تاثیر قرار میدهد.
مشکلات استخوان
- بدشکلی مانند پای پرانتزی و پای ضربدری
- عفونت
- تومور استخوانی
- شکستگی ها
- راشیتیسم یا نرمی استخوان
- نیاز به قطع عضو
- عدم درمان شکستگیها
- ترمیم نابه جای شکستگی استخوان
- بدشکلی ستون فقرات
مشکلات مفاصل
- آرتریت روماتوئید
- روماتیسم
- التهاب
- جابجایی
- درد مفصل
- ورم یا التهاب مفاصل
- پارگی لیگامنها
مشکلات دیسک
- پارگی دیسک
- در رفتگی دیسک
- نابجایی دیسک
- شکستگی دیسک
نقش ژنتیک در مشکلات ارتوپدی
ژنتیک و وراثت در برخی مشکلات ارتوپدی نقش دارد. همچنین بعضی مشکلات ممکن است در دوران جنینی ایجاد شده و فرد به طور مادرزادی با مشکل متولد شود. تعدادی از این بیماری ها ممکن است خود، عوارض مشکلات دیگری باشند. برخی از این بیماریها عبارتند از:
- متاتارکوس آتاکتوس. قوس زیاد پای کودک و بزرگی انگشت شست نسبت به سایر انگشتان.
- پای کالکانئووالگوس. قرار گرفتن نادرست استخوان ها در پای کودک.
- پای چنبری. مچ پای کودک به سمت داخل خم شده است.
- تالوس عمودی پا. نوعی از نابجایی استخوان های پا است.
- آنته ورژن ران. کودک با این مشکل شست پای خود را به سمت داخل قرار داده و راه میرود.
- دیستروفی های عضلانی. انواع مختلفی از دیستروفی عضلانی وجود دارند که ارثی بوده و موجب ضعف ماهیچه و سیستم حرکتی میشوند.
- در رفتگی مادرزادی لگن.
تشخیص ارتوپدی
بر اساس قسمتهای مختلف بدن عبارتند از:
- مچ پا و پا
- بدشکلی پا و مچ پا
- پینه پا
- شست چکشی
- شکستگی
- درد پاشنه
- پینه پاشنه
- آرتریت و درد مفاصل
- پیچ خوردن
- سندروم تونل تارسان
- سزاموئیدیت. یک بیماری شایع در کف پا
- صافی کف پا
- آسیب به لیگامنت یا تاندون
- دست و مچ
- شکستگی
- درد مفاصل
- آرتریت
- آسیب به لیگامنت و تاندون
- سندروم تونل کارپال
- کیست گنگلیونی
- عفونت
- پارگی تاندون
- کتف
- آرتریت
- در رفتگی
- کتف منجمد
- سندروم گیر افتادگی شانه
- پارگی روتاتور کاف شانه
- پارگی لابروم
- جدا شدگی
- پارگی اسلپ
- شکستگی
- زانو
- آسیب مینیسک و غضروف
- جابجایی کاسه زانو
- پارگی لیگامنتها
- صدمات مینیسک
- درد
- شکستگی
- بیماری ازگود اشلاتر
- آرنج
- آرتریت
- ورم کیسه مفصلی
- جابجایی و جدا شدگی
- پارگی لیگامنها
- درد
- آرنج گلفی یا تنیسی (کشیدگی و پارگی)
- گرفتگی و سفتی
- شکستگی
- ستون فقرات
- فتق دیسک
- عفونت ستون فقرات
- آسیب ستون فقرات
- تومور ستون فقرات
- شکستگی
- صدمات نخاعی
- تنگی مجرای نخاعی
- اسکولیوز
روشهای تشخیص مشکلات ارتوپدی
- آرتروگرام (تصویر اشعه ایکس از مفاصل)
- اسکن استخوان
- اسکن توموگرافی
- دیسکوگرافی
- MRI
- اشعه ایکس
عوارض مشکلات ارتوپدی
- عفونت که گاهی به دنبال شکستگی باز اتفاق می افتد.
- جوش نخوردن یا دیر جوش خوردن شکستگی و پارگی ها.
- ، نکروز آواسکولار. به معنای مرگ بافت استخوانی در اثر نقص در جریان خون است.
- کوتاه‌شدن استخوان در اندام های تحتانی مانند کوتاهی پا که میتواند از عوارض شکستگی یا در رفتگی لگن باشد.
- ایجاد آسیب های عصبی و تاندونی
- خشکی و چسبندگی مفاصل
- آسیب به بافت نرم اطراف مانند عضلات و عروق خونی
- آسیب به شریان های اطراف
درمانهای رایج ارتوپدی
- تزریق کورتیکواستروئیدها به مفصل، تاندون و لیگامنت های اطراف ستون فقرات
- تزریق هیالورونیک اسید برای تسکین درد آرتریت
- قطع پا
- جراحی های ارتوپدی
- آرتروپلاستی
- جراحی مفصل زانو
- بونیونکتومی و ترمیم شست چکشی
- جراحی ستون فقرات شامل دیسکتومی، فورامینوتومی، لامینکتومی
- جراحی های غیر تهاجمی با لیزر
- درمان خارجی
- استفاده از پیوند استخوان و پروتئین متصل شونده به استخوان
